عطردرمانی

عطردرمانی یا رایحه‌درمانی یکی از شاخه‌های پزشکی جایگزین (آلترناتیو) است.

بر اساس یک باور قدیمی روغن‌های معطر می‌‌توانند برای تسکین درد، کاهش اضطراب و به عنوان خواب آور استفاده شود. هر روغن از ترکیبات شیمیایی زیادی تشکیل شده و خواص درمانی ویژه به خود دارد. مانند آلدئیدها که به عنوان آرام بخش عمل می‌کنند و کتن‌ها که می‌‌توانند موکولیتیک باشند و ترپن‌ها که عملی مانند کورتیزون دارند. این مواد شیمیایی (فنل ها، کتن ها، ترپن‌ها) اگر به میزان زیاد مورد استفاده قرار گیرند و یا در بیماران بدحال به کار گرفته شوند می‌‌توانند ایجاد مسمومیت کنند. گاهی مسمومیت به عنوان یک تأثیر مضر ناشی از این روغن‌ها می‌‌تواند به اشکال مختلف همانند سردرد خفیف یا میگرن شدید و زوزه گوش و سرگیجه تبدیل شود. این روغن‌ها گاهی سبب اختلال در بویایی، تهوع، التهاب پوستی و تپش قلب می‌‌شوند. بر اساس مطالعات موجود اکلیل کوهی باعث ایجاد صرع در افراد با سابقه فامیلی می‌‌شود. مطالعه‌ای که بر روی 9 بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شده نشان داده است که روغن‌های معطر می‌‌توانند سبب کاهش علائم این بیماری از جمله بهبود درد و بهبود خشک شدن مفاصل در فرد گردد.

 پیشینه

احتمالاً اولین بار مصریان باستان از عطردرمانی استفاده کردند و به صورت سنتی مصریان در مراسم مذهبی خود از روغن سدر برای مومیایی کردن اجساد استفاده می‌‌نمودند. به طور سنتی مصریان از روغن‌های خوشبو برای ماساژ و درمان بیماری‌های گوناگون نیز استفاده می‌‌کردند. در دوران شیوع طاعون بسیاری از افراد جهت جلوگیری از انتشار این بیماری روغن‌های معطر را می‌‌سوزاندند زیرا اعتقاد داشتند که بوی خوش طاعون را ریشه کن می‌‌کند! تا این که در سال 1920 مطالعاتی درباره آروماتراپی یا عطر درمانی انجام شد. دو سال بعد مشخص شد که مواد معطر نوعی فرکانس تولید می‌کنند که با معیار هرتز قابل اندازه گیری است و تا به امروز انرژی امواج 7000 نوع روغن معطر توسط پژوهشگران مورد شناسایی قرار گرفته است! از سوی دیگر تحقیقات نشان داد افرادی که حس بویایی خود را از دست داده‌اند دچار بیماری‌های روانی می‌‌شوند که از این میان می‌‌توان اضطراب و افسردگی را نام برد. یکی از کاربردهای عطر درمانی در درمان افسردگی است. توصیه می‌‌شود بیماران افسرده یکی از روغن‌های اسانس گل سرخ، بادرنجویه، یاسمن و یا روغن میوه‌هایی همانند لیمو، پرتقال، سیب و یا گریپ فروت را تهیه کنند و پس از این که آن را روی دستمال ریختند در فواصل مختلف استشمام نمایند. می‌‌توان 15 قطره از روغن‌های توصیه شده را در 50 میلی لیتر روغن بادام ریخت و روزی چند بار نواحی گردن و کمر را توسط آن مالش داد. اگرچه بر اساس مطالعات انجام شده روغن‌های معطر می‌‌توانند از طریق بوییدن تأثیر گذار باشند ولی مالش آنها بر روی پوست نیز از جمله روش‌های قابل اعتماد در درمان است. به علت این که مولکول‌های این مواد به سرعت از طریق پوست جذب گردش خون می‌‌شوند ازاینرو می‌‌توانند اثر مهمی در درمان داشته باشند ولی نکته مهم عوارض جانبی این روغن هاست که اگر توسط فرد غیر مجرب و بدون مشاوره با پزشک متخصص به کار برده شود، ظهور می‌‌نماید. توصیه می‌‌شود که افرادی که برای اولین بار این روغن‌ها را به کار می‌‌برند آزمون پُشته‌ای (Patch test) را انجام دهند به این صورت که قطره‌ای از روغن را روی پوست ساعد یا قسمت خارجی ران بچکانند و سپس روی آن یک پانسمان قرار دهند اگر پس از 48 ساعت خارش یا التهابی بر روی پوست ایجاد نشود استعمال خارجی این روغن بی ضرر است. در بریتانیا از لحاظ تاریخی رایحه درمانی از فرشته زیبایی درمانی منشا گرفته است.

آروماتراپی II

آروماتراپی هنر و علم استفاده از اسانسهای روغنی برای آرامش، تعادل و تحرک بدن، روح و جان می با شد. و در حقیقت استفاده درمانی از بوهای خوشاینداست. آروماتراپی ترکیبی از دو کلمه است. آروما به معنی رایحه یا بوی خوشایند و تراپی یعنی درمان .


آروماتراپی یکی از زمینه های طب سنتی بوده که تاکنون رشد سریع و پیشرونده ای داشته و به طور گسترده در منازل، کلینیک هاو بیمارستانها برای کاربرد های گوناگون از قبیل تسکین درد،مراقبت پوستی، تسکین فشار روحی و قوت بخشیدن کل بدن مورد استفاده می باشد.در بیمارانی که تحت شیمی درمانی قرار دارند به عنوان مسکن استفاده شده و در افراد مبتلا به سرطان و همینطور برای احیا قلبی کاربرد دارد.

 

آروماتراپی شاخه ای از گیاه شناسی است که بیشتر در چهار مورد به کار می رود:

Aesthetics. Psycho. Medical. Holistic

آسانسها

عصاره متراکم گرفته شده از ریشه ها، برگها، گلهای گیاهان، صمغهای چوبی و پوستهای مرکبات هستند که به وسیله فرایند تقطیر بخار آب تهیه می شوند. می توانند در بهداشت شخصی، شامپو ها، شوینده های بدن، روغنها و اسپریها، عطر ها، نمکها و مخلوطهای شستشو دهنده، صابونها، پودرهای صورت و پوست و خمیردندانها استفاده شوند.و یا به عنوان عطر در لباسها به کار روند. اسانسها مجموعه ای از مواد فرار با درجات متفاوت بوی خوشایند و حالت فرار بوده و از قسمتهای مختلف یک گیاه تهیه می شوند.

به طور کلی اسانسها ترکیبات دارای هیدروژن، کربن و اکسیژن هستند و گروههای اساسی آنها که در آروماتراپی استفاده می شوند شامل: الکلها ،آلدئیدها،ترپنها،سسکویترپنها،استرها،لاکتونها ،فنلهاو اترها میباشد.

وقتی اسانسها روی پوست مالیده می شوند معمولا با یک روغن حامل رقیق شده و به صورت عمقی به درون پوست و جریان خون نفوذ می کنند و به وسیله جریان خون به ارگانهای مخصوص و سیستم های بدن که توانایی بالا بردن ساختارهای طبیعی این ارگانها را دارند حمل می شوند.اسانسهای مختلف میزان جذبی بین 120-20 دقیقه دارند.

اسانسهای روغنی به صورت داخلی استفاده نمی شوند مگر اینکه شخص تحت نظریک پزشک متخصص باشد. اینها مواد غلیظ شده ای بوده که در مقادیر بالا ممکن است سبب اثرات مخالف با استفاده متناسب خود شوند. بعضی از آنها قادرند تورم را کم کرده یا با عفونتهای قارچی مبارزه کنند . انواع دیگر می توانند سبب افزایش آرامش با ایجاد بوی خوشایند در اتاق شوند.

تاریخچه آروماتراپی :

روغنهای آروماتیک برای اهداف درمانی حدود 6 هزار سال است که استفاده می شوند. چینیهای باستان، هندیها، مصریها، یونانیها و رومیها اسانسهای جدا شده از مواد گیاهی را در زیباسازی، عطریات و داروها به کار می بردند.

همینطور بقراط پدر پزشکی مدرن حمام با مواد خوشبو و مالش با مواد معطررا استفاده می کرده است. او مواد ضد عفونی کننده آروماتیک را برای رهایی آتن از طاعون به کار برد. در کتابهای گیاهی اروپایی آمده که روغنهای گیاهی برای درمانهای روحی، بهداشتی و مراسم رسمی مورد استفاده بوده است.

عصرجدید آروماتراپی در 1930وقتی یک داروسازفرانسوی بنام رنه ماوریس گاته از آروماتراپی برای مقاصد درمانی استفاده نمود،ظهور کرد. او مجذوب اثرات موثر گل ارغوان شد. وقتی که این شخص گل ارغوان را برای سوختگی دستش بعد از انفجاری در آزمایشگاهش به کار برد و مشاهده کرد که دست سوخته اش بدون باقی ماندن هیچ اثر سوختگی درمان شده است، به دنبال این یافته او وقتش را برای آنالیز خواص شیمیایی اسانسهای روغنی صادقانه صرف کرد و ارزش درمانی آنهارا در سوختگیهای پوست، عفونتهای پوستی، گانگرن و زخمهای سربازان در طول جنگ جهانی اول ثابت کرد. در جنگ جهانی دوم دکتر ژان ولنت از این ترکیبات به عنوان ضد عفونی کننده استفاده نمود. سرانجام در سال 1990 خانم مارگارت ماری آروماتراپی را به عنوان درمان گسترش داد . او از اسانسهای روغنی برای درمان بیمارانش استفاده نمود و حسن شهرتی که بعدها کسب نمود به دلیل استفاده ازاسانسهای روغنی در مالش بر روی پوست بود. در فرانسه بیش از 1500 پزشک آموزش دیده، اسانسهای روغنی را به عنوان آنتی بیوتیک به کار می برند.

مکانیسم اثر اسانسهای روغنی درآروماتراپی

حس بویایی بشر نقش بسیار مهمی را در زندگیش ایفا می کند. این حس شاید قویترین حس بدن بوده که بر طبق بعضی برآوردها 10000 بار قویتر از سایر حواس است و پرده بویایی تنهاجایی در بدن بوده که سیستم اعصاب مرکزی در معرض محیط قرار گرفته و به طور مستقیم با محیط بیرون تماس دارد.گیرنده های بویایی در بینی با دو ساختمان که در قسمت عمقی مغز قرار دارند مرتبط هستند و مخزنی برای عواطف و احساسات محسوب می شوند . این ساختارها آمیگدولا و هیپو کامبوس نامیده می شوند. ترکیبات شیمیایی اسانسهای روغنی خاصیتهای جسمی و روحی دارند. آنها در یک سطح ملکولی کار می کنند و در راههای متنوع قرارمی گیرند.وقتی استنشاق می شوند بو توسط شخص حس شده و به پیاز بویایی منتقل می شوند که ایمپالسهای عصبی به سیستم لیمبیک مغز یعنی آمیگدولا(کنترل کننده احساسات) و هیپوکامبوس(نگهدارنده و بازیابنده خاطرات) می فرستد.

گل ارغوان حاوی موادی معطری است که دارای خواص تسکینی بوده و آرام کننده درد است. نظریه ای وجود دارد که این گیاه آمیگدولا را با افزایش نورونهای بازدارنده حاوی گاما–اسید آمینو بوتیریک تحت تاثیر قرار می دهد.

اسانسهای روغنی وقتی بر روی پوست مالیده می شوند به داخل گردش خون جذب می گردند. تماس مستقیم فیبرهای حساسیت در پوست را تحریک می کند که سیستم پاراسمپاتیک را فعال کرده و سبب کاهش احساس درد و آرامش در شخص می گردد.

کاربردهای بالینی

متون علمی استفاده ازاسانسهای روغنی را برای بی خوابی ثابت نموده اند. در چندین مطالعه کاهش درد با مصرف اسانسهای روغنی در بیماران دچار آرتریت روماتیسمی، سرطان و سردرد نشان داده شده است . یک مطالعه بالینی مشخص کرد که آویشن، الکیل کوهی، گل ارغوان و روغن چوب سرو ممکن است رشد موها را در افراد دچارطاسی موضعی افز ایش دهد. سایراسانسهای روغنی می توانند شرایط پوستی را در پسوریازیس بهبود بخشند.

نتایج مطالعات نشان داده است که گل سرخ ، گل ارغوان و کندر باعث کاهش اضطراب و احساس ترس می شوند. در زنان حامله مصرف اسانسهای روغنی سبب کاهش نیاز برای آنالژزیهای اپیدورال یا دیگر داروهای ضد درد می شود. زنان حامله زیادی ذکر کردند که مصرف روغن سوسنبر در کاهش حالت تهوع و استفراغ آنها موثر بوده است. بعضی ترکیبات شیمیایی درخت چای خاصیت ضد باکتری و ضد قارچی دارند.

روغن سوسنبر ممکن است از فعالیت عضلات صاف جدار معده ای روده ای جلوگیری نموده، اختلالات گوارشی و اسپاسمهای شکمی را کاهش دهد. رازیانه، گل مریم، ترکیباتی شبیه استروژن داشته که سبب تعادل هورمونی و فعالیت استرادیول می شوند که اثرآنها سبب تخفیف علائم سندرم قبل از قاعدگی ، منوپوز و سیکل قاعدگی می شود. گزارش شده است که اسانسهای روغنی در درمان موارد زیر مفید هستند: آکنه، بی اشتهایی، اضطراب، هیپرتانسیون خفیف، برونشیت، سوختگیها، درد مزمن، یبوست، افسردگی، زخم های دیابتی، التهاب مثانه، نازایی ایدیوپاتیک، سوءهاضمه، بیخوابی مرضی، سندرم روده تحریک پذیر، درد پشت، از دست دادن حافظه، آسم خفیف، دردعضلانی، تهوع، استئوآرتریت وضعیتی، پسوریازیس،سینوزیت، آسیبهای ورزشی، عفونتهای پوستی استافیلوکوکی، استرس، آبسه و عفونتهای قارچی، ویروسی و باکتریایی.

به علاوه در بچه هایی با بی خوابی، مشکلات رفتاری، قولنج، راش کهنه ممکن است سودمند باشد. همین طور برای مشکلات افراد میانسال از قبیل از دست دادن حافظه، پوست خشک، زخم های بد و آلزایمر مفید هستند.

راههای استفاده ازاسانسها شامل استنشاق کردن، مالیدن به پوست ،اضافه کردن به آب حمام ، خوردن به شرط اینکه تحت نظر یک پزشک متخصص باشد و کمپرس می باشد.

عوارض اسانسهای روغنی:

بعضی از آنها ممکن است سبب درماتیت شوند. خطرات نامطلوب نادر شامل اثرات سقط آور، آسیب به کبد و سمیت عصبی ناشی از مقادیر بالای کتون. در روغنها به خصوص اسانسهای محتوی ترکیبات فعال داروشناسی ممکن است با داروها فعل و انفعال کرده اثرات منفی یا سینرژیستیک ایجاد کنند.این ترکیبات می توانند سبب حساسیت نوری و سوختگی شوند. البته در صورتی که شخص بعد از کاربرد موضعی در معرض نور خورشید قرار گیرد.

روغنهایی که فنل بالایی دارند مثل دارچین می تواند سبب تحریک پوستی شود که به منظور اجتناب از واکنشهای پوستی باید قبل از استفاده رقیق گردند. استفاده از اسانسها نباید در نزدیکی چشم انجام گیرد. علاوه بر این آنهایی که قابلیت اشتعال دارند نبایدنزدیک شعله باز به کار روند.

به طور کلی در طول اولین تریمستر حاملگی و بیماران مبتلا به حملات مکرر آسم یا هیستوری از آلرژیهای عمومی اجتناب می شود. کسانی که هیستوری از حملات دارند باید از کاربرد زوفا بپرهیزند .

آروماتراپی علاوه بر اینکه کمک بزرگی در درمان اختلالات دوران حاملگی می باشدهمینطورمی تواند جسم و روح را برای بارداری آماده کند. بقراط گل رز را در مامایی توصیه نموده است.قبل از بارداری رز می تواند به عنوان یک بالا برنده قدرت باروری استفاده گردد. روغن رز سبب پاک شدن رحم ومنظم شدن سیکل قاعدگی می شود. باعث آرامش شده و ایجاد احساسات مثبت در شخص را تسهیل می کند.

اسانسها در درمان اختلالات دوران بارداری بسیار مفید می باشد.یکی از این موارد حالت تهوع در دوران حاملگی می باشد. که برای یهبود این حالت چهار ترکیب به نام های فنل،لاوندر،کاردامونا و کوریاندر کاربرد دارد. دوزاژ استفاده از آنها به صورت یک قطره از هرکدام می باشد. این با یک قاشق غذا خوری عسل مخلوط شده و توسط زن باردار خورده می شود.

درمان عالی دیگری برای حالت تهوع زنجبیل است. که بهتر است زن بارداردر کاسه ای از آب جوشیده به ازای هر پاینت از آب یک قطره زنجبیل استفاده کند. سر خود را با حوله ای پوشانیده و 5 دقیقه با چشمان بسته آنرا استنشاق کند.

آروماتراپی برای کاهش استرس در محل کار :

بیشتر افراد حدود 40 ساعت در هفته کار می کنندو تخمین زده می شود که معمولا مردم نزدیک به 2000 ساعت هر سال کار می کنندکه بیشتر آنها از این مقدار به میزان بیشتری کار می کنند.مشاغل ما اغلب استرس آور و پر تنش می باشند و زمینه ای برای اغلب ناخوشیها و بیماریها هستند. اجرای آروماتراپی در محیط کار سبب کاهش سطوح استرس خواهد شد.یکی از خصوصیات اصلی اسانسها توانایی آنها در کاستن استرس با اثرات مفید فوری می باشد. چرا که عوامل احساسی و عاطفی اغلب باعث استرس می شوند. انتخاب یک اسانس اکثرا به علت مشکل، ذات هر شخص و چگونگی پاسخی که هر شخص تحت شرایط پر فشار کاری می دهد بستگی دارد.

جاذبه و کشش اشخاص به اسانسها خیلی مهم است به دلیل اینکه اگر یک شخص بوی اسانس برایش مطلوب نباشد آن اثر مورد نظر را نخواهد داشت. برای اینکه در محل کار بتوان از آروماتراپی استفاده کرد راههای زیادی وجود دارد. پخش گرما و بخاراسانس و پراکندن ملکولهای آنها در فضا یکی از این راهها می باشد. استنشاق کردن اسانسهای مختلف می تواند سبب تغییر خلق و خو، تحریک خلاقیت شخصی، کمک کننده به تمرکز و رهایی یافتن از هوای سرشار از ویروس و باکتری می شود.تحقیق شده است که بوی گل ارغوان در ادارات باعث کاهش حدود 25% از اشتباهات کامپیوتری می شود.

اگر شخصی در یک ساختمان بسته، بی روح و خسته کننده کار کند می تواند اسانس را در فضای کاریش پخش گرداند. گل ارغوان، گل شمعدانی، لیموترش، نعناع فلفلی و رزماری می تواننداثرات عالی در این مورد داشته باشند. همه اینها سبب می شود که شخص با استرس و فشارهای روحی خود در هنگام کار مبارزه کند.